هدف از جراحی شکاف لب تغییر ظاهر لب بالایی و رساندن آن به عملکرد طبیعی خود است. جراحی شکاف لب بهتر است در سه تا چهار ماهگی انجام شود. بخش مهمی از جراحی شامل جدا کردن و تغییر موقعیت ماهیچه لب برای بازسازی عضله دایره ای اطراف دهان است.
شکاف لب بسته به عواملی مانند عرض و وسعت شکاف در یک مرحله یا در دو مرحله جراحی قابل ترمیم است. جراح پلاستیک معمولا بازسازی بینی را در زمان ترمیم شکاف لب انجام می دهد.
کودکانی که با شکاف کام متولد می شوند با جراحی ظاهر لب آن ها طبیعی می شود و در ادامه ممکن است به گفتار درمانگر و دندانپزشک زیبایی نیز نیاز پیدا کنند.
شکاف کام چیست؟
شکاف کام و لب یکی از شایع ترین ناهنجاری های مادرزادی است که کودکان را در سراسر جهان درگیر خود می کند. تشکیل ناقص لب بالایی (شکاف لب) یا سقف دهان (شکاف کام) می تواند به صورت جداگانه رخ دهد یا هر دو نقص ممکن است با هم به وجود بایند.
ویدئو جراحی شکاف لب
دکتر آرمین اکبری متخصص گوش حلق و بینی هستند که بورد تخصصی جراحی پلاستیک دارند، در صورت نیاز به عمل شکاف لب یا ترمیم آن حتما از مشاوره ایشان استفاده کنید تا بهترین تصمیم را برای چگونگی انجام جراحی شکاف لب و مراقبت های پس از آن بگیرید.
علت لب شکری شدن نوزاد
شاید برایتان سوال باشد که علت ایجاد شکاف لب یا در اصطلاح عامیانه لب شکری شدن نوزاد چیست؟ شکاف، یا جدا شدن لب بالایی و یا سقف دهان، در اوایل رشد جنین در رحم مادر ایجاد می شود. در طول رشد جنین، برخی از اجزای لب بالایی و سقف دهان به طور طبیعی با هم رشد نمی کنند.
لب بین هفته های چهارم و هفتم بارداری تشکیل می شود. در حین رشد جنین، بافت بدن و سلول های اطراف سر به سمت مرکز صورت رشد می کنند و به یکدیگر می پیوندند تا صورت شکل بگیرد. به هم پیوستن این بافت ها حین رشد جنین، شکل ظاهری صورت مانند لب و دهان را ایجاد می کند. شکاف لب در صورتی اتفاق می افتد که بافت تشکیل دهنده لب قبل از تولد به طور کامل به هم نپیوندد که موجب یک شکاف در لب بالایی می شود.
در برخی موارد، یک سندرم منجر به شکاف می شود. اما معمولا علت لب شکری شدن نوزادان کاملا مشخص نیست. در این موارد فرض می کنیم که شکاف، ناشی از درگیری پیچیده عوامل ژنتیکی و محیطی است. مثلا خطر ابتلا نوزادانی که پدر یا مادرشان هر یک به تنهایی یا هر دو با هم دچار این مشکل باشند، بیشتر است.
شرایط کودکان ممکن است از نظر شدت این شکاف با هم متفاوت باشد و یک یا هر دو طرف دهان کودک را درگیر خود کند. برای ترمیم شکاف لب یا شکاف کام به جراحی نیاز است که این جراحی باید حتما تحت نظر یک جراح متخصص گوش و حلق و بینی و زیبایی انجام شود.
شکاف لب نوزاد
لب می تواند دارای یک شکاف کوچک یا یک سوراخ بزرگ باشد که از لب به داخل بینی می رسد. شکاف لب نوزاد به ندرت در دو طرف لب او ظاهر می شود. کودکان مبتلا به شکاف لب نیز ممکن است شکاف کام داشته باشند.
سقف دهان یا کام نوزاد بین هفته های ششم و نهم بارداری تشکیل می شود. اگر بافت هایی که سقف دهان را تشکیل می دهند در دوران بارداری به طور کامل به هم نپیوندد، نوزاد دچار شکاف کام می شود. برای برخی از نوزادان، هر دو قسمت جلو و پشت کام باز است اما برای برخی دیگر، تنها بخشی از کام باز است.
گاهی اوقات شکاف لب یا کام قسمتی از بینی را نیز درگیر می کند. این کودکان می توانند در بزرگسالی کاندید جراحی بینی شوند تا به ظاهر دلخواهشان برسند.
بیشتر بخوانید: جراحی بینی
لب شکری به انگلیسی
لب شکری به انگلیسی با واژه Cleft lip تعریف می شود. تکنیک های جدید و تخصصی جراحی پلاستیک کمک می کند تا توانایی کودک مبتلا به لب شکری در خوردن، صحبت کردن، شنیدن و تنفس بهتر شود. کودکان لب شکری اگر درمان نشوند معمولا با مشکلاتی از قبیل تغذیه درست، بلع، احتمال خروج مایعات یا غذا از بینی، تو دماغی صحبت کردن، عفونت مزمن گوش و اضطراب و افسردگی ناشی از ظاهر متفاوتشان با دیگران درگیر می شوند.
بهترین سن برای جراحی ترمیم شکاف لب و کام
برنامه مراقبت از کودکانی که مبتلا به شکاف کام است تقریبا مشابه است و والدین باید طبق یک جدول زمانی مانند زیر کمک کنند تا کودکشان زودتر بهبود یابد:
- بدو تولد تا 6 هفتگی – راه های کمکی برای تغذیه، انجام آزمایشات شنوایی
- 3 تا 6 ماه – جراحی برای ترمیم شکاف لب
- 6 تا 12 ماه – جراحی برای ترمیم شکاف کام
- 18 ماه تا 5 سالگی – گفتار درمانی
- 8 تا 12 سال – پیوند استخوان برای ترمیم شکاف در ناحیه لثه
- 12 تا 15 سال – ارتودنسی دندان ها و نظارت دندانپزشک متخصص بر رشد فک
معمولاً فرد مبتلا به شکاف لب باید تا 21 سالگی و زمان توقف رشد جسمانی، تحت نظر باشد تا عوارض این بیماری به حداقل میزان ممکن برسد.
جراحی های نهایی برای بهبود کامل شکاف لب و کام
80 تا 90 درصد کودکانی که شکاف لب دارند تنها با یک عمل جراحی درمان می شوند و 10 تا 20 درصد دیگر باید جراحی ترمیمی شکاف لب را انجام دهند. پس از اولین جراحی، باز شدگی کام با فیستول درمان می شود و در صورت نیاز، یک عمل جراحی ثانویه برای بستن فیستول انجام می شود.
حدود 25 درصد از کودکانی که شکاف لب دارد بین سنین 4 تا 6 سالگی، دچار مشکلات گفتاری می شوند که پزشک می تواند با یک جراحی دیگر این مشکل را برطرف کند. بر روی اکثر کودکانی که هم با شکاف لب و هم شکاف کام به دنیا می‌آیند، جراحی به نام پیوند استخوان آلوئولی در سنین 8 تا 11 سالگی انجام می شود.
استخوان آلوئول درست پشت دندان ها قرار دارد و بسیار سخت و محکم است. در فردی که شکاف کام و لب دارد، این استخوان اغلب درگیر این شکاف می شود. برای پیوند استخوان آلوئولی معمولا پزشک قسمتی از استخوان باسن را بر می دارد و به آلوئول یا لثه پیوند می زند. این پیوند به نگه داشتن دندان ها در جایگاه درست کمک می کند.
راه های جلوگیری از تشکیل شکاف در کام
برخی مطالعات نشان می دهند که مصرف اسید فولیک در دوران بارداری می تواند شانس ابتلا نوزاد به شکاف لب را کاهش دهد. اسید فولیک در اکثر مولتی ویتامین هایی که به مادران باردار تجویز می شود وجود دارد. از طرفی اسید فولیک خطر نقص مادرزادی دیگری به نام اسپینا بیفیدا را که منجر به سوراخی در ستون فقرات می شود، کاهش می دهد.
سابقه ژنتیکی خانواده، سیگار کشیدن، مصرف الکل، دیابت، چاقی و مصرف برخی از داروهای مرتبط با صرع یا داروهای غیر مجاز در سه ماه اول بارداری توسط مادر، شانس ابتلا جنین به شکاف کام را افزایش می دهد.
تیم پزشکی یک کودک مبتلا به شکاف لب
علاوه بر پزشک اطفال، تیم درمان شکاف لب کودک مبتلا به این بیماری را پزشکان زیر تشکیل می دهند:
- جراح پلاستیک
- متخصص گوش و حلق و بینی (ENT)
- متخصص ارتودنسی
- دندانپزشک
- آسیب شناس گفتار و زبان
- شنوایی سنج
بیشتر بخوانید: درمان شکاف لب
یک پاسخ
بهترین زمان عمل جراحی برای اطفال لب چاک وکام چه زمان است ایا بهتر است که قبل از یک ماهگی انجام شود؟