آپنه خواب

عوارض آپنه خواب

آپنه یکی از اختلالات خواب است که اگر درمان نشود می تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود. این اختلال موجب می شود که تنفس به طور مکرر در طول خوابیدن متوقف شود و فرد خروپف کند، و در ادامه حتی اگر میزان خوابیدن او در شب کامل باشد، در طول روز احساس خستگی می کند.

آپنه خواب می تواند برای هر کسی رخ دهد، اما اغلب آقایان مسن که اضافه وزن دارند با این بیماری درگیر می شوند.

بیشتر بخوانید: بهترین دکتر اختلال خواب

آپنه خواب درمان نشده می تواند فرد را دچار بیماری هایی مانند فشار خون بالا، سکته مغزی، کاردیومیوپاتی (بزرگ شدن بافت عضلانی قلب)، نارسایی قلبی، دیابت و حملات قلبی کند و خطر ابتلا به آریتمی دهلیزی یا بطنی را بالا می برد. این بیماری همچنین می تواند موجب اختلال در عملکرد شغلی فرد و حوادث ناشی از عدم تمرکز، تصادفات وسایل نقلیه موتوری و کاهش راندمان تحصیلی در کودکان و نوجوانان شود.

تشخیص آپنه خواب

پزشک بر اساس علائم و نشانه های فرد و بررسی چگونگی رفتار او در خواب به کمک خوانواده بیمار، این بیماری را در فرد ارزیابی می کند.

در مرکز اختلال خواب، یک متخصص خواب کمک می کند که علت اختلال به درستی تشخیص داده شود. در این مرکز، تنفس و سایر عملکردهای بدن فرد در طول خواب بررسی می شوند. آزمایشات تشخیص آپنه خواب عبارتند از:

پلی سومنوگرافی شبانه: در طول این آزمایش، به فرد تجهیزاتی متصل می شود که فعالیت قلب، ریه، مغز، الگوهای تنفس، حرکات دست و پا و سطح اکسیژن خون را هنگام خواب کنترل کند.

تست خواب خانگی: این تست ضربان قلب، سطح اکسیژن خون، جریان هوا و الگوهای تنفسی فرد را هنگام خواب اندازه گیری می کند.

اگر نتایج غیرطبیعی باشد، پزشک با تحلیل آن ها، درمان را تجویز می کند. با این حال، دستگاه های مانیتورینگ خانگی تمامی علت های آپنه خواب را تشخیص نمی دهند، بنابراین ممکن است پس از طبیعی بودن نتایج تست های خانگی، پزشک شما پلی سومنوگرافی را تجویز کند.

در آپنه انسدادی خواب، بیمار به یک پزشک گوش، حلق و بینی ارجاع داده می شود تا انسداد بینی یا گلو برطرف شوند. کمک گرفتن از یک پزشک متخصص قلب یا یک پزشک متخصص مغز و اعصاب برای بررسی علل آپنه مرکزی خواب ضروری است.

علت آپنه خواب

دو نوع آپنه خواب داریم، انسدادی و مرکزی. که در هر کدام از این اختلالات، علت آپنه خواب و مشکل تنفس فرد هنگام خوابیدن متفاوت است.

1-آپنه انسدادی (OSA)

آپنه انسدادی رواج بیشتری دارد. در این نوع آپنه راه تنفس فرد به صورت دوره های مکرر کامل یا جزئی مسدود می شود. در طول یک دوره آپنه، دیافراگم و عضلات قفسه سینه سخت تر کار می کنند، زیرا فشار برای باز کردن راه هوایی افزایش می یابد. تنفس معمولاً با یک نفس بلند یا تکان دادن بدن از سر گرفته می شود. این بیماری می تواند خواب سالم را مختل کند، اکسیژن کافی به اندام های حیاتی نرسد و موجب بی‌نظمی ریتم قلب شود.

2-آپنه مرکزی (CSA)

در آپنه خواب مرکزی، راه هوایی مسدود نمی شود، اما مغز به دلیل عدم ثبات در مرکز کنترل تنفس، نمی تواند به ماهیچه ها سیگنال تنفس دهد. آپنه مرکزی با عملکرد سیستم عصبی مرکزی مرتبط است.

چه کسانی دچار آپنه خواب می شوند؟

حدود 25 درصد از مردان و نزدیک به 10 درصد از زنان دچار این بیماری می شوند. آپنه خواب می تواند افراد در تمام سنین، از جمله نوزادان و کودکان و به ویژه افراد بالای 50 سال و افرادی که دارای اضافه وزن هستند را درگیر کند.

برخی از ویژگی های فیزیکی و ویژگی های بالینی در بیماران مبتلا به آپنه انسدادی مشترک است. مانند:

• وزن زیاد
• گردن بزرگ
• ناهنجاری‌های ساختاری که قطر راه هوایی فوقانی را کاهش می‌دهد، مانند انسداد بینی، کام نرم و آویزان، لوزه های بزرگ یا فک کوچک همراه با اوربایت.

آیا آپنه خواب خطرناک است؟

اغلب فرد مبتلا به آپنه خواب خودش شکایتی از خوابیدن خود ندارند. ولی خانواده و نزدیکان او از خروپف او شاکی هستند. مهم ترین عوارض آپنه عبارتند از:

• خروپف
• خواب آلودگی یا خستگی در طول روز
• بی قراری در هنگام خواب، بیداری های مکرر در شب
• بیدار شدن ناگهانی با احساس نفس نفس زدن یا خفگی
• خشکی دهان یا گلو درد پس از بیدار شدن از خواب
• اختلالات شناختی، مانند مشکل در تمرکز، فراموشی یا تحریک پذیری
• اختلالات خلقی (افسردگی یا اضطراب)
• عرق شبانه
• تکرر ادرار در شب
• اختلال در عملکرد جنسی
• سردرد

هر کدوم از این عوارض می تواند زندگی نرمال فرد را دچار خطر کند که درمان آن علاوه بر زمان بر بودن گاهی خسارت های جبران ناپذیری بر زندگی فردی بیمار می گذارد.

درمان آپنه خواب

برای درمان آپنه خواب ابتدا روش های غیر جراحی به بیمار پیشنهاد می شود. مانند: کاهش وزن، ترک سیگار، ورزش و تمرین حرکات دهان و بینی، عدم مصرف الکل و داروهای خواب آور قبل از خوابیدن، استفاده از تجهیزات پزشکی جلوگیرنده آپنه هنگام خواب.

اما وقتی این راه ها مشکلات بیمار را برطرف نکنند و اختلال خواب زندگی او را رسما دچار مشکل کند، جراحی رفع انسداد راه تنفسی بیمار توسط یک جراح متخصص گوش و حلق و بینی به او کمک می کند تا به راحتی این بیماری را پشت سر بگذارد.

پزشک با جراحی، اندازه راه هوایی تنفس بیمار را بزرگ می کند تا در خواب دچار انسداد راه تنفس نشود. در واقع پزشک با روش های مختلف، بافت مسدودکننده راه هوایی را بر می دارد تا بیمار هنگام خواب دچار اختلال تنفس نشود.

جراحی بینی برای درمان آپنه خواب

در برخی موارد، ساختار و مجرای بینی فرد منجر به آپنه انسدادی می شوند. به عنوان مثال، کج شدن تیغه مرکزی بینی (انحراف سپتوم) یا استخوان های بیش از حد بزرگ در داخل بینی (به نام هایپرتروفی توربینات) همگی می توانند موجب آپنه یا تشدید آن شوند. بسیاری از مشکلات بینی را می توان از طریق جراحی سنتی یا جراحی با فرکانس رادیویی کم تهاجمی درمان کرد.

جراحی های بینی که برای درمان آپنه انسدادی انجام می شوند عبارتند از:

• رینوپلاستی که شکل بینی را تغییر می دهد.
• سپتوپلاستی که انحراف تیغه بینی را اصلاح می کند.
• جراحی آندوسکوپی سینوس که به پاکسازی سینوس ها کمک می کند.
• جراحی دریچه بینی که سوراخ های بینی یا دریچه های داخلی بینی را باز می کند.
• توربینکتومی، که برخی از استخوان های ریز بینی را برداشته یا کوچک می کند.

سخن آخر

اختلالات در خواب درازمدت بسیار آزاردهنده است و کیفیت زندگی فرد را پائین میاورد. در صورت بروز هر مشکلی هنگام خوابیدن یا شکایت اطرافیان از خروپف هنگام خواب، حتما به بهترین متخصص گوش و حلق و بینییا شهر خود مراجعه کنید تا با کمک از یک فرد حرفه ای بهترین راه را برای درمان آپنه یا اختلالات هنگام خواب اتخاذ کنید.